Okres próby przy warunkowym umorzeniu postępowania karnego

W niniejszym wpisie przedstawiamy okres próby przy warunkowym umorzeniu postępowania karnego.

Funkcje – Okres próby

Okres próby spełnia dwie zasadnicze funkcje:

– oddziałuje wychowawczo na sprawcę przestępstwa, weryfikuje postawę prognozy kryminologicznej,

Sprawca ma się wywiązywać z nałożonych na niego obowiązków , ponieważ  jest to okres kontrolowanej wolności.

Długość okresu próby zależeć  będzie od nałożonych na sprawcę obowiązków i „zaaplikowanych” mu środków.

Okres próby miał swoje granice :

– nie może być krótszy niż rok,

– dłuższy niż 2 lata (przed nowelizacją z dnia 20.02.2015r).

Od uprawomocnienia się orzeczenia, biegnie okres próby. Poza dolną i górna granicą art. 67§1kk (przed nowelizacją z dnia 20.02.2015r .) nie  wskazywał w jakich jednostkach czasowych wyznacza się okres próby. Funkcja i charakter okresu próby dawały podstawę do określania  okresu próby w wysokości roku, roku i 6 miesięcy, oraz 2 lat[1].

Granice Okresu próby

            Zgodnie z nowela z dnia 20.02.2015 r.  granice okresu próby zostały poszerzone i wynoszą od roku do 3 lat. Okres ten biegnie „od uprawomocnienia się orzeczenia”. Bieg okresu próby jego początek zaczyna się od dnia następnego po dniu, w którym zależnie od sytuacji: 1) bezskutecznie upłynął termin do wniesienia apelacji(jeśli  jej nie wniesiono ), 2) bezskutecznie upłynął termin do złożenia wniosku o doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem 3) zapadł wyrok sądu II instancji.

Jednak pewne rygory warunkowego umorzenia zaczynają obowiązywać wcześniej, a ich nie zrealizowanie może wywołać dla sprawcy istotne skutki prawne. Zgodnie z art. 68§3 KK sąd może podjąć postępowanie karne, jeżeli sprawca po wydaniu wyroku, lecz jeszcze przed jego uprawomocnieniem, rażąco narusza porządek prawny, a w szczególności gdy popełni w tym czasie przestępstwo. Jest to rygor(jedyny) warunkowego umorzenia, który realnie wchodzi w życie już po wydaniu wyroku w I instancji. Rygory pozostałe i oddanie pod dozór, obowiązki okresu próby czy skutki prawne orzeczonego środka karnego ich obowiązywanie zaczyna się od chwili uprawomocnienia się wyroku.[2]

            Ustawodawca nie przewidział takich postanowień jak np. w art. 34§1 1 i 2 KK, które określają dokładnie okresy, na jakie stosuje się warunkowe umorzenie postępowania karnego należy zauważyć, że podobnie jak w wymienionych przepisach należy przyjąć , że dopuszczalne jest stosowanie omawianej instytucji na okres obliczany w latach i miesiącach, choć nie widać żądnych formalnych przeszkód, aby oznaczać go przy użyciu nawet czterech jednostek czasu tj. w latach, miesiącach w tygodniach, a nawet dniach[3]

            T. Kozioł słusznie zwraca uwagę, że wskutek braku ograniczeń ustawa daje możliwość określenia temporalnego zakresu próby według uznania sądu[4]

Długość okresu próby przy warunkowym umorzeniu postępowania karnego

            Długość okresu próby powinna być wyznaczona indywidualnie, w zależności od danego przypadku (potrzeb).Przy warunkowym umorzeniu postępowania , okres na jaki je zastosowano, jest bardzo istotnym składnikiem tego środka, ponieważ ma poważne znaczenie dla spełnienia przez ten środek funkcji resocjalizacyjnej, ponadto jest jednym z wyznaczających miarę jego dolegliwości. Określając długość okresu próby należy wziąć pod uwagę treści art. 56, 53 i 54§1 KK[5]

Obowiązki w okresie próby

            Dla sprawcy ustala się również odpowiednie zobowiązania i ograniczenia działające w okresie próby. Są to następujące obowiązki : naprawienie szkody w całości lub w części, zadośćuczynienie za doznaną krzywdę albo zamiast tych obowiązków sąd może orzec nawiązkę. Ponadto do tych obowiązków należą również obowiązki informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby , przeproszenia pokrzywdzonego , wykonywanie ciążących na sprawcy świadczeń alimentacyjnych, powstrzymywania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających, poddania się terapii uzależnień, uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych, poddania się terapii w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji, powstrzymywania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób oraz opuszczenie lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym (§ 3) Możliwe jest orzeczenie świadczenia pieniężnego a także zakazu  prowadzenia pojazdów do 2 lat .[6]

            Art 67§2  jego tresć  została ustanowiona przez ustawę z dnia 29 lipca 2005 r(Dz. U. Nr 180, poz. 1493 z póżn. zm.) Jeśli chodzi o treść § 3 to została ona poszerzona przez ustawę z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, która weszła w życie 1 sierpnia 2010 r . Z kolei ustawa  z dnia 12 lutego 2010 r. (Dz. U. Nr 40. poz. 227 z póżn. zm) umieściła w § 3 art 67 KK postanowienie umożliwiające stosowanie świadczenia pieniężnego lub nawiązki. Przepis ten aktualne jego brzmienie  zostało ustalone najpierw przez ustawę z dnia 1 kwietnia 2011r. O zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych  innych ustaw (Dz. U. Nr 117, poz. 678 z późn. zm.) – zmiana dokonała się i weszła w życie 2 stycznia 2012 r., a następnie przez ustawę z dnia 20 lutego 2015 r.[7]

Kancelaria Prawna – Adwokat Dąbrowa Górnicza

Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia, Adwokat, Radca Prawny, prawnik prowadzi sprawy o warunkowe umorzenie postępowania karnego.

W kwestiach związanych z warunkowym umorzeniem postępowania karnego Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia zaprasza do Oddziałów w Miechowie, Dąbrowie Górniczej, w Olkuszu.

Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Sosnowiec, Radca Prawny Sosnowiec, Prawnik Sosnowiec prowadzi sprawy karne, sprawy o wykroczenia. Oferujemy pomoc prawną z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Sosnowiec, Radca Prawny Sosnowiec, Prawnik Sosnowiec prowadzi sprawy o alimenty, o podział majątku wspólnego, o rozwód.


[1]        A. Zoll (red nauk), Kodeks karny, 2007, s. 837-838.

[2]      J. Skupiński, J. Mierzwińska -Lorencka, w : R.A Stefański ( red.), Kodeks Karny, Komentarz Warszawa 2017 s. 509

[3]      Zob. J. Lachowski, w: Królikowski, Zawłocki (red), Kodeks karny – część ogólna T. II, Komentarz do art. 32-116, Warszawa 2015, s. 350

[4]      T. Kozioł Warunkowe umorzeni postępowania karnego s. 183-184.

[5]      J. Skupiński, Mierzwińska-Lorencka, w : R.A Stefański(red), Kodeks Karny Komentarz Warszawa 2017 ,s. 509.

[6]      T. Bojarski (red.), Kodeks karny Komentarz, Warszawa 2016, s. 238

[7]      Ibidem,  Kodeks Karny …, s. 238.