Obowiązek Informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby oraz Obowiązek Innego stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa. Instytucja warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.
W niniejszym wpisie przedstawiamy szczegółowo Obowiązek Informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby oraz Obowiązek Innego stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa.
Obowiązek Informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby.
Jedną z najważniejszych funkcji okresu próby jest kontrola nad zachowaniem skazanego. Wolność skazanego jest wolnością kontrolowaną. Dlatego omawiany obowiązek powinien być nakładany szczególnie wtedy, gdy sąd nie oddaje skazanego pod dozór, ponieważ w przeciwnym wypadku byłby pozbawiony informacji o zachowaniu skazanego[1].
Kontrolę nad zachowaniem skazanego wykonuje kurator.
W prawie karnym, to osoba społecznie współpracująca z sądem (sądowy kurator społeczny) albo zatrudniona w nim zawodowo (sądowy kurator zawodowy), która w wykonaniu orzeczenia sądowego oraz na zlecenie sądu roztacza nadzór (dozór) nad trybem życia i wykonywania nałożonych przez sąd obowiązków przez osobę, która została poddana nadzorowi[2].
Osoba na którą obowiązek został nałożony jest zobowiązana stawić się na każde wezwanie sądu lub kuratora oraz udzielać wyjaśnień co do przebiegu próby i wykonywania nałożonych obowiązków, a w szczególności informować o zmianie miejsca zatrudnienia, umożliwić kuratorowi wejście do mieszkania, bez zgody sądu nie zmieniać miejsca stałego pobytu (aktualne brzmienie art. 169§3 k.k.w.). Obowiązek informowania sądu lub kuratora jest związany immanentnie z instytucją probacji, nie można więc go uchylić lub zwolnić od niego, co oczywiście nie ogranicza kuratora lub sądu w zakresie szczegółowych dyspozycji precyzujących sposób kontrolowania skazanego[3].
Obowiązek Innego stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa.
Następny obowiązek przedstawiony był w art. 72§1 pkt. 8 k. k. i stanowił, że sąd może orzec obowiązek innego stosownego postępowania w okresie próby, jeżeli może to zapobiec popełnieniu nowego przestępstwa. Nałożenie tego obowiązku w postaci innego stosownego postępowania obwarowane było zastrzeżeniem, iż ma to zapobiec popełnieniu nowego przestępstwa. Art.72§ 1 pkt. 8 k.k. był przejawem zapewnienia elastyczności postępowania sądu w czasie próby. Ustawodawca słusznie nie zamknął katalogu obowiązków, pozostawiając regulację życiu i praktyce. Przykładem takiego innego stosownego zachowania było i może być np. : utrzymywanie poprawnych stosunków w rodzinie, w pracy, we współżyciu sąsiedzkim lub nakaz utrzymywania kontaktów z rodziną[4].
Po nowelizacji z dnia 20.02.2015 r. obowiązek ten brzmi :
innego stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa – przy czym orzeka się przynajmniej jeden z obowiązków.
W kończącej katalog obowiązków probacyjnych klauzuli ogólnej zawarto sformułowanie, które zezwala na zobowiązanie skazanego do „innego stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa”. W samym sformułowaniu znajduje się expressis verbis pierwsze ograniczenie sądu w korzystaniu z tego uprawnienia. Jednoznacznie przepis stanowi, że obowiązek tego „innego postępowania” może być nałożony wyłącznie w celu realizacji dyrektywy szczególnoprewencyjnej. Jeśli chodzi o drugie ograniczenie to polega ona na tym, że zobowiązanie do takiego postępowania nie może przybrać kształtu środka penalnego (środka karnego, kary, środka zabezpieczającego) lub choćby jego elementu. Zatem jeśli taki obowiązek lub zakaz został już w prawie karnym określony, to powinien mieć on taki kształt, jaki nadała mu ustawa.
Zakaz nakładania obowiązków, które naruszałby konstytucyjne wolności i prawa człowieka
Zakaz nakładania takich obowiązków (pozytywnego zachowania lub powstrzymania się od czegoś), które stanowiłyby naruszenie konstytucyjnych wolności i praw człowieka to ograniczenie trzecie. Ograniczenie takie może nastąpić wyłącznie w drodze ustawy (art. 31 ust. 3 Konstytucji RP), dlatego uczynienie tego w orzeczeniu sądowym pozbawionym wyraźnej podstawy ustawowej byłoby po prostu bezprawne[5].
Nie należy zapomnieć o treści paragrafu 1 art. 72 K. K. Według aktualnej wersji art. 72 §1 K. K. sąd ma obowiązek do nałożenia obowiązku probacyjnego zawsze wtedy, gdy nie orzeka środka karnego. Innymi słowy prowadzi to do wniosku, że jeżeli sąd nie zastosował żadnego z obowiązków wymienionych w art. 72 § 1 pkt. 1-7b, to musi zastosować na podstawie pkt. 8 par. 1 art. 72 K. K. inny obowiązek. Wspomnieć należy, iż zastosowanie środka kompensacyjnego lub przepadku nie zwalnia sądu od tego obowiązku, ponieważ tych środków nie wymienia art. 72 § 1 zd. 1 K. K.
Adwokat, Prawnik Miechów – Kancelaria Prawnicy Bracia
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia, Adwokat, Radca Prawny, prawnik prowadzi sprawy o warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności.
W kwestiach związanych z warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia zaprasza do Oddziałów w Miechowie, Dąbrowie Górniczej, w Olkuszu.
Kancelaria Prawna Sosnowiec
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Sosnowiec Pogoń, Radca Prawny Sosnowiec, Prawnik Sosnowiec prowadzi sprawy karne, sprawy o wykroczenia. Oferujemy pomoc prawną z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Sosnowiec, Radca Prawny Sosnowiec, Prawnik Sosnowiec Pogoń prowadzi sprawy o alimenty, o podział majątku wspólnego, o rozwód.
Kancelaria Prawna Dąbrowa Górnicza
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Dąbrowa Górnicza, Radca Prawny Dąbrowa Górnicza, Prawnik Dąbrowa Górnicza prowadzi sprawy karne, sprawy o wykroczenia. Oferujemy pomoc prawną z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Dąbrowa Górnicza, Radca Prawny Dąbrowa Górnicza, Prawnik Dąbrowa Górnicza prowadzi sprawy o podział majątku wspólnego, o rozwód. Zajmujemy się sprawami dotyczącymi prawa medycznego.
[1] K. Buchała, A. Zoll, Kodeks karny. Część ogólna, Komentarz , Tom 1 ,Kraków 1998, s. 517.
[2] Mała encyklopedia prawa, Warszawa 1980, s. 285.
[3] A. Marek , Komentarz do Ustawy Kodeks karny. Warszawa 2007, s. 190.
[4] A, Kordik, Obowiązki okresu próby warunkowego zawieszenia wykonania kary (w:) Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego, Tom IV, L. Bogunia (red.),Wrocław 1999s. 98.
[5] R. A. Stefański (red.) Kodeks Karny Komentarz, Warszawa 2017, s. 542-543