Okres próby cz. I
W niniejszym wpisie przedstawiamy okres próby jako element warunkowego zawieszenia wykonania kary.
Okres próby przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności.
Okres próby jest nieodłącznym elementem warunkowego zawieszenia wykonania kary .
Przed nowelizacją z dnia 20 lutego 2015 r. artykuł ten brzmiał tak:
Art. 70§1 k. k. Zawieszenie wykonania kary następuje na okres próby, który biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia i wynosi :
– od 2 do 5 lat – w wypadku warunkowego zwieszenia wykonania kary pozbawienia wolności,
– od roku do lat 3 – w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania grzywny lub kary ograniczenia wolności.
§2. W wypadku zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności wobec sprawcy młodocianego lub określonego w art. 64§2, okres próby wynosi od 3 do 5 lat.
Odpowiednikiem artykułu 70 k. k. z 1997 r. był art. 74 d.k.k. Okres próby został określony bardzo podobnie jak poprzednio. Jednak stosowano dłuższy okres próby w stosunku do recydywistów wielokrotnych i do młodocianych. Ponadto ten art. określał okres próby od roku do lat 3 w wypadku zawieszenia wykonania kary grzywny i ograniczenia wolności, których zawieszenie w poprzednim stanie prawnym nie było możliwe1.
Ustawodawca uzależnił okres próby od rodzaju kary, której wykonanie warunkowo zawieszono. Okres próby był dłuższy w wypadku warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności w porównaniu do innych kar, których wykonania mogły być także warunkowo zawieszone. Ustalenie okresu próby wymagało uwzględnienia dwóch czynników :
- Pozytywnej prognozy kryminologicznej wobec sprawcy (im pewniejsza prognoza, tym okres próby może być krótszy), uwzględniając w szczególności istotę czynu przestępnego, okoliczności jego popełnienia i potrzeby wychowawcze sprawcy.
- Rodzaju nałożonych obowiązków na sprawcę (okres próby powinien stwarzać sprawcy możliwość wywiązania się z obowiązków, jeśli sąd je nałożył).
Określenie okresu próby odmiennie w stosunku do kilku kategorii sprawców
W wypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności ustawodawca określił okres próby odmiennie w odniesieniu do kilku kategorii sprawców:
- W stosunku do recydywisty wielokrotnego (art. 64§2) , do młodocianego oraz sprawcy, który z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu lub popełnił przestępstwo , działając w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnienie przestępstwa, a również wobec sprawcy przestępstwa o charakterze terrorystycznym (art. 65 w zw. z art. 64§2) okres próby wynosił od lat 3 do 5 (art. 70§2);
- W stosunku do przestępcy współpracującego z organami ścigania i ujawniającego wobec nich określone informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa a także okoliczności dotyczących tego przestępstwa albo okoliczności nieznanych im dotychczas, a dotyczących przestępstwa, które zagrożone było karą powyżej 5 lat pozbawienia wolności (art.60§3 i 4) okres ten wynosił od 2 lat (lub od 3 lat, gdy chodziło o sprawców wyliczonych w pkt. 1) do 10 lat (art. 60§5 k. k.). To ustalenie granic okresu próby wynikało z art.60§5 stanowiącego lex specialis w stosunku do art. 70 k. k., który nie określał i nie określa dolnego pułapu okresu próby, a wyłącznie górny. Należy dodać, że wydłużenie okresu próby do 10 lat odnosiło się wyłącznie do takich wypadków, w których sąd wymierzył karę w wymiarze powyżej 2 lat pozbawienia wolności, albowiem wtedy wyznaczenie okresu próby następuje na zasadach ogólnych2.Takie stanowisko przyjął Sąd apelacyjny w wyroku z dnia 9 listopada 2000r. „skoro orzeczona kara pozbawienia wolności nie przekracza 2 lat , to jej warunkowe zawieszenie może nastąpić jedynie w oparciu o przepis art. 69§1 k. k., natomiast przepis art.60§5 k. k. mówiący o warunkowym zawieszeniu kary dotyczy sytuacji, gdy orzeczona kara wynosi powyżej 2 lat pozbawienia wolności, a nie przekracza lat 5”3.
Szczególny przepis w stosunku do art. 70 K. K.
Szczególnym przepisem w stosunku do art. 70 k. k. był art. 343§2 k. p. k., pozwalający na określenie okresu próby w wymiarze do lat 10, jeśli do wymierzenia kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania doszło w wyniku uwzględnienia wniosku oskarżyciela publicznego o skazanie bez rozprawy (art. 343§1 w zw. z art. 335 k.p.k.)4. Artykuł 343 par. 2 K. P. K. został wprowadzony przez ustawę z dnia 10 stycznia 2003 r.5 Zmiana weszła w życie 1 lipca 2003 r.
Następnym wartym uwagi było postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2004 r. które brzmi następująco : „Rozpatrując sytuację skazanego powstałą na tle wadliwego, ale prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego, należy stwierdzić, co następuje: niewskazanie czasu trwania okresu próby wywołuje wątpliwości co do sposobu wykonania orzeczenia, co stwarzało skazanemu uprawnienie do zwrócenia się do tego Sądu, w trybie art. 13 § 1 k.k.w., o jego rozstrzygnięcie. Jest przy tym oczywiste, że w tym konkretnym układzie procesowym, ich rozstrzygnięcie mogło nastąpić tylko w jednym kierunku, tj. na korzyść skazanego, przez przyjęcie minimalnego, przewidzianego w art. 70 § 1 pkt. 1 k.k. okresu próby dla warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności, tj. okresu dwóch lat, przy czym bieg tego okresu należałoby liczyć od daty uprawomocnienia się zaskarżonego kasacją postanowienia”6.
Adwokat Olkusz – Kancelaria Prawna
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia, Adwokat, Radca Prawny, prawnik prowadzi sprawy o warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności. W Kancelarii Prawnej otrzymać można profesjonalną pomoc prawną ze strony adwokata lub prawników.
W kwestiach związanych z warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia zaprasza do Oddziałów w Miechowie, Dąbrowie Górniczej, w Olkuszu lub w miejscowości Perespa-Kolonia.
1 M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, 2008, s.329.
2 Ibid.
3 Wyrok SA z 9.11.2000 r., ΙІ AKa 305/2000. Prokuratura i Prawo orzecznictwo 2001. nr 9, s. 11.
4 Ibidem, Kodeks karny. Komentarz, s. 330.
5 Dz. U. Nr 17, poz.155
6 Postanowienie SN z 9.06.2004, ΙV KK 66/04, Lex. nr. 162792.