Przesłanki stosowania warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności.
W niniejszym wpisie przedstawiamy przesłanki stosowania warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności.
Przesłanki stosowania warunkowego zawieszenia kary mają różnorodny charakter. Należy wyróżnić przesłanki związane z rodzajem i wysokością orzeczonej kary, następnie przesłanki związane z osobą sprawcy oraz przesłankę związaną ze zwalczaniem zorganizowanej przestępczości oraz szczególnych przejawów przestępczości w postaci chuligańskiego charakteru występku[1].
Przesłanka związana z rodzajem i wysokością orzeczonej kary
Kodeks karny z 1997 r. (stan prawny przed nowelizacji z 20 lutego 2015 r.) przewidywał stosowanie warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności, kary ograniczenia wolności i grzywny orzeczonej jako kara samoistna. Co do wprowadzenia do art. 69§1 możliwości zawieszenia kary ograniczenia wolności można było mieć wątpliwości. Propozycja tego rozwiązania pochodziła od Nadzwyczajnej Komisji Sejmowej. Kara ograniczenia wolności miała na gruncie Kodeksu karnego charakter probacyjny, i w ramach tej kary można było oddać pod dozór skazanego oraz można było na niego nałożyć obowiązki podobne, tak jak w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary – dlatego wątpliwości te były uzasadnione. Z tego powodu trudno było rozstrzygnąć, kiedy kara ograniczenia wolności powinna być wykonywana ze środkami o charakterze probacyjnym, a kiedy należało stosować warunkowe zawieszenie wykonania tej kary, tym bardziej, że warunkowe zawieszenie wykonania kary, także ograniczenia wolności, powinno było być z reguły połączone ze stosowaniem środków probacyjnych[2].
Przesłanki stosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary dzieliły się na obiektywne i ocenne
Według J. Skupińskiego przesłanki stosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary dzieliły się na obiektywne i ocenne. Do obiektywnych zaliczał wymierzenie kary pozbawienia wolności do lat dwóch za przestępstwo umyślne i do trzech lat za przestępstwo nieumyślne. Drugą obiektywną przesłanką było to, aby przestępstwo nie było popełnione w warunkach recydywy szczególnej. Do ocennych zaliczał przesłankę szczególnoprewencyjną w postaci dodatniej prognozy oraz drugą, ale już ujemną – ogólnoprewencyjną w postaci „względów na społeczne oddziaływanie kary”[3].
Stan przed nowelizacją
Jedynie karę pozbawienia wolności orzeczoną w wysokości do lat 2 można było warunkowo zawiesić i to niezależnie od tego, czy skazany popełnił przestępstwo umyślne czy nieumyślne (oczywiście też umyślno – nieumyślne). Określona granica do lat 2 odnosiła się tylko do kary pozbawienia wolności[4]. W początkach lat. 80 według T. Kaczmarka Nowy kodeks (1969 r.) pozwalał zawiesić jedynie karę pozbawienia wolności wymierzoną w wysokości do lat dwóch, odstępując od uznania, że przestępstwa nieumyślne są popełniane przez mniej zdemoralizowanych sprawców[5]. Granica lat dwóch odnosiła się także do kary łącznej. „Art. 69 k. k. jednoznacznie stanowił, iż jednym z warunków orzeczenia w przedmiocie warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności jest to, by orzeczona kara pozbawienia wolności nie przekraczała dwóch lat. Ten wymóg odnosił się również do sytuacji gdy rozstrzygnięcie o warunkowym zawieszeniu dotyczyło kary łącznej, która została orzeczona w wyniku „połączenia” kar pozbawienia wolności orzeczonych z warunkowym zawieszeniem ich wykonania”[6].
Nie stało także na przeszkodzie warunkowemu zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności orzeczenie obok niej kumulatywnie grzywny lub środków karnych określonych w art. 39. [7].
Art. 69§1 k. k. nie przewidywał żadnych granic dla kary ograniczenia wolności lub grzywny.
Art. 69§1 k. k. nie przewidywał żadnych granic dla kary ograniczenia wolności lub grzywny. Mogło być warunkowo zawieszone wykonanie tych kar orzeczonych w maksymalnych wysokościach. Jedyny warunek jaki formułował ten artykuł do grzywny, to ten, że grzywna miała być karą samoistną. Czy warunek ten był spełniony, decydowało orzeczenie grzywny jako kary samoistnej, a nie zagrożenie tą karą przewidzianą w ustawie stanowiącej podstawę wymierzenia kary[8].To stanowisko zostało wyrażone w wyroku Sadu Najwyższego „Kryterium niezbędnego dla możliwości warunkowego zawieszenia wykonania kary grzywny ustalenia, że karę tę orzeczono jako samoistną (art. 69 § 1 k. k.) jest wyłącznie treść zapadłego in concreto orzeczenia o karze; bez znaczenia pozostaje natomiast zagrożenie określone w sankcji normy stanowiącej podstawę odpowiedzialności”[9].
Szczegółowa granica wysokości orzeczonej kary pozbawienia wolności (przed nowelizacją z dnia 20 lutego 2015 r.), której wykonanie mogło ulec warunkowemu zawieszeniu przewidziana była w art. 60§5 k. k.
Szczegółowa granica wysokości orzeczonej kary pozbawienia wolności (przed nowelizacją z dnia 20 lutego 2015 r.), której wykonanie mogło ulec warunkowemu zawieszeniu przewidziana była w art. 60§5. Sąd mógł warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej w rozmiarze do lat 5 w wypadku spełnienia przesłanek określonych w art.60§3 lub 4. Natomiast art. 343§ 2pkt. 2 k.p.k. przewidywał szczególną granicę dla wymiaru kary pozbawienia wolności , której wykonanie mogło ulec zawieszeniu. Jeżeli zachodziły przesłanki określone w art. 335 k.p.k. , sąd mógł zawiesić warunkowo wykonanie kary pozbawienia wolności, która została orzeczona w rozmiarze do lat 5[10].
Granica 2 lat (art. 69§1) albo 5 lat (art .60§5, art. 343§2 pkt. 2 k.p.k.) odnosząca się do kary pozbawienia wolności dotyczyła kary orzeczonej a nie kary, którą sprawca miał odbyć po złagodzeniu kary w wyniku zastosowania amnestii, albo kary, którą sprawca miał jeszcze odbyć po zaliczeniu okresu tymczasowego aresztowania[11].
Ograniczenie zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary
Zgodnie z nowelizacją z dnia 20 lutego 2015 r. ustawodawca w sposób doniosły ograniczył zastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania kary. Istotnie ma to na celu ukrócenie niewłaściwej praktyki nadmiernego stosowania tej instytucji, jaka powstała przez ostatnie lata w Polsce oraz eskalacji możliwości orzekania kar wolnościowych (grzywny, kary ograniczenia wolności), środków karnych i kompensacyjnych, które z tą nowelizacją zostały istotnie zreformowane[12].
Limit wymiaru podlegającej warunkowemu zawieszeniu przedmiotowej kary wynosi 1 rok.
Jeśli chodzi o zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności to Limit wymiaru podlegającej warunkowemu zawieszeniu przedmiotowej kary wynosi 1 rok. Zauważyć należy, że limit ten obowiązuje w stosunku do wszystkich kar pozbawienia wolności, których wykonanie zawieszono na podstawie art. 69 kodeksu karnego, a zatem także kar wymierzonych jako łączne, na podstawie art. 89 K. K[13]. W tym miejscu należy wspomnieć o wyroku Sądu Najwyższego z 03.10.2005 r., w którym stwierdzono: „Zgodnie z treścią art. 69 §1 KK sąd może warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym lat dwóch. Zasada wyrażona w tym przepisie dotyczy również łączenia, w warunkach określonych w art. 89 §1 KK, jednostkowych kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania”[14].
Limit określony w art. 69 K. K. w wysokości 1 roku wymierzonej kary pozbawienia wolności podlegającej warunkowemu zawieszeniu wykonania kary od wejścia w życie Kodeksu karnego z 1997 r. przestał być limitem jedynym.
Limit określony w art. 69 K. K. w wysokości 1 roku wymierzonej kary pozbawienia wolności podlegającej warunkowemu zawieszeniu wykonania kary od wejścia w życie Kodeksu karnego z 1997 r. przestał być limitem jedynym. Zawarto więc w polskim prawie karnym kilka dodatkowych uprzednio nieznanych przepisów afirmujących możliwość warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności nie z powodów szczególnoprewencyjnych, więc tych, które tradycyjnie, od samego jej istnienia towarzyszyły omawianej instytucji, lecz z powodów czysto pragmatycznych[15]. Jako instrument ułatwiający sprawniejsze funkcjonowanie mechanizmów systemu sprawiedliwości karnej na różnych etapach jego funkcjonowania (ścigania, orzekania i wykonania kary) potraktowano przyzwolenie zastosowania instytucji[16].
Pomoc prawna Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, sprawy karne Sosnowiec.
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia, Adwokat, Radca Prawny, prawnik prowadzi sprawy o warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności.
W kwestiach związanych z warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia zaprasza do Oddziałów w Miechowie, Dąbrowie Górniczej, w Olkuszu.
Zapraszamy do nowego oddziału Kancelarii Prawnej Prawnicy Bracia Sosnowiec – Adwokat- prawnik – Radca prawny
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Sosnowiec, Radca Prawny Sosnowiec, Prawnik Sosnowiec prowadzi sprawy karne, sprawy o wykroczenia. Oferujemy pomoc prawną z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Sosnowiec, Radca Prawny Sosnowiec, Prawnik Sosnowiec prowadzi sprawy o alimenty, o podział majątku wspólnego, o rozwód.
[1] A. Zoll (red.), Komentarz kodeks karny. Kraków 2007, s.852.
[2] Ibid.
[3] J. Skupiński, Warunkowe skazanie, s. 273 i n.
[4] A. Zoll ( red.), Komentarz kodeks karny. 2007…, s. 852.
[5] T. Kaczmarek, Sędziowski wymiar kary w PRL, Wrocław 1972, s.49.
[6] Wyrok SN z 4.10.04 ,IV KK 232/04, LEX nr 14583
[7] A. Zoll (red.) Komentarz kodeks karny. 2007…,s.852 -853.
[8] Ibid. S. 853
[9] Wyrok SN z 9.03.04, II KK 375/03,LEX nr 106649.
[10] A. Zoll (red.) , Komentarz kodeks karny. 2007…,s.853.
[11] Ibid.
[12] S. Hypś (w:) A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Kodeks Karny Komentarz, Warszawa 2017, s. 483
[13] J. Skupiński, J. Mierzwińska- Lorencka (w:) R. A. Stefański (red.), Kodeks Karny Komentarz, Warszawa, 2017, s. 516
[14] IV KK 343/05, OSNwSK 2005, Nr 1, poz.1780
[15] Ibidem, R. A. Stefański (red.), Kodeks Karny Komentarz, Warszawa 2017…, s. 516
[16] Ibidem, R. A. Stefański (red.), Kodeks Karny Komentarz, Warszawa 2017…, s. 516