Wada fizyczna rzeczy
W niniejszym wpisie przedstawiamy ogólne informacje dotyczące wady fizycznej rzeczy, odstąpienia od umowy, oświadczenia o obniżeniu ceny
Stosownie do art. 556 k. c. sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia).
Pojęcie wady fizycznej reguluje Art. 556(1) § 1 k. c. Wada fizyczna polega, najogólniej rzecz ujmując, na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W dalszej części wskazanego przepisu ustawodawca dokonuje przykładowego (o czym świadczy zwrot „w szczególności”) wyliczenia przypadków wspomnianej niezgodności. Rzecz sprzedana jest niezgodna z umową m. in. wówczas, jeżeli :
1) nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
2) nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór.
3) nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
4) została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
Wada fizyczna rzeczy używanej
W tym miejscu należy także zauważyć, że dla stwierdzenia wskazanej wady oraz istnienia odpowiedzialności sprzedawcy na podstawie przepisów o rękojmi nie ma znaczenia fakt, że rzecz będąca przedmiotem umowy była rzeczą używaną. Kwestia ta nie budzi wątpliwości w orzecznictwie. Przykładowo w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 3.07.2008 r., V ACa 239/08, LEX nr 469964, wskazano, że: „nie ulega wątpliwości, iż przepisy o rękojmi za wady fizyczne rzeczy odnoszą się także do sprzedaży rzeczy używanych, a wobec tego także w takim przypadku sprzedana rzecz winna być właściwej jakości i nadawać do użycia ze względu na zwyczajne przeznaczenie rzeczy. Jeśli rzecz takich cech nie osiąga, to przypisać jej można wadliwość fizyczną w rozumieniu art. 556 § 1 k.c.” Oczywistym jest, że kupujący rzecz używaną musi liczyć się z tym, że jakość tej rzeczy czy też podzespołów wchodzących w jej skład będzie niższa niż jakość rzeczy i podzespołów fabrycznie nowych. Kupujący musi więc uwzględnić możliwość zużycia materiałów eksploatacyjnych, które jest normalnym następstwem używania rzeczy (zob. przykładowo Uchwała SN z 21.03.1977 r., III CZP 11/77, OSNC 1977, nr 8, poz. 132). Nie oznacza to jednak w żadnym razie wyłączenia odpowiedzialności sprzedawcy za wady ukryte, które zupełnie uniemożliwiają korzystanie rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem. Przeciwny wniosek byłby zupełnie nieuprawniony w świetle wskazanych wyżej przepisów kodeksu cywilnego.
Uprawnienia kupującego
Stwierdzenie, że rzecz sprzedana jest rzeczą wadliwą w rozumieniu C. rodzi po stronie kupującego uprawnienia sprecyzowane w art. 560 i 561 K.C. Uprawnienia te to prawo do złożenia oświadczenia o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy oraz prawo żądania wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady. Kodeks nie przewiduje jakiejkolwiek hierarchii wskazanych uprawnień, to od kupującego zależy, z którego z nich skorzysta. Jednakże jeżeli kupujący zdecyduje się na złożenie oświadczenia o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, sprzedawcy przysługują tzw. kontruprawnienia. Sprzedawca może bowiem niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunąć (ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady). Takie zachowanie sprzedawcy czyni oświadczenie kupującego nieskutecznym. Podkreślić przy tym należy, że dla realizacji wskazanego kontruprawnienia nie jest wystarczające samo zgłoszenie gotowości naprawy czy wymiany rzeczy (tak m.in. R. Trzaskowski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Zobowiązania. Część szczegółowa, wyd. II, red. J. Gudowski, Warszawa 2017, art. 560, art. 561). Należy także pamiętać o treści art. 560 § 4 k. c., zgodnie z którym kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna.
Odstąpienie od umowy
Zgodnie z art. 560 K.C. Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady.
§ 2. Jeżeli kupującym jest konsument, może zamiast zaproponowanego przez sprzedawcę usunięcia wady żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo zamiast wymiany rzeczy żądać usunięcia wady, chyba że doprowadzenie rzeczy do zgodności z umową w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów w porównaniu ze sposobem proponowanym przez sprzedawcę. Przy ocenie nadmierności kosztów uwzględnia się wartość rzeczy wolnej od wad, rodzaj i znaczenie stwierdzonej wady, a także bierze się pod uwagę niedogodności, na jakie narażałby kupującego inny sposób zaspokojenia.
§ 3. Obniżona cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy z wadą pozostaje do wartości rzeczy bez wady.
§ 4. Kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna.
Zgodnie z powyższym artykułem jeżeli rzecz sprzedana ma wadę to kupujący może złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Nadmienić należy, iż stanowi ono jednostronne oświadczenie woli o charakterze prawnokształtującym. Forma przedmiotowego oświadczenia o odstąpieniu od umowy sprzedaży podlega regułom wskazanym w art. 77 K.C. W treści tegoż oświadczenia powinna być wskazana wada będąca przyczyną odstąpienia. Równoczesny zwrot rzeczy wadliwej nie jest wymagany dla skutecznego złożenia oświadczenia o odstąpieniu. Natomiast w celu umożliwienia sprzedawcy weryfikacji istnienia wady, wraz ze złożonym oświadczeniem kupujący powinien zwrócić rzecz wadliwą sprzedawcy. Art. 561 (2) K.C reguluje zasady ponoszenia kosztów z tym związanych oraz określeniem miejsca w którym nastąpić powinien zwrot rzeczy. Złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy nie musi być poprzedzone działaniem domagania się przez kupującego naprawienia rzeczy lub wymiany rzeczy na wolną od wad. W niniejszym zakresie istnieje wyłącznie jedno ograniczenie, mianowicie na podstawie art. 560 § 4 K.C. kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna. W tym przypadku ustawodawca posługuje się pojęciem niedookreślonym, nie wskazuje żadnych kryteriów istotności/nieistotności wady rzeczy sprzedanej. Ocena istotności/nieistotności wady rzeczy sprzedanej dokonywana powinna być na podstawie treści umowy, a przede wszystkim przez odwołanie się do usprawiedliwionych oczekiwań kupującego w stosunku do przedmiotu umowy. Ciężar dowodu co do nieistotności wady obciąża sprzedawcę. Miarodajną chwilą dla oceny nieistotności wady jest chwila odstąpienia od umowy[1].
Oświadczenie o obniżeniu ceny
Zgodnie z przedmiotowym artykułem (art. 560§ 1 K.C.) Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny. Stanowi ono jednostronne oświadczenie woli o charakterze prawnokształtującym. Oświadczenie to nie musi być poprzedzone domaganiem się przez kupującego naprawienia rzeczy lub wymiany rzeczy na wolną od wad. Forma przedmiotowego oświadczenia o odstąpieniu od umowy sprzedaży podlega regułom wskazanym w art. 77 K.C. Oświadczenie kupującego złożone sprzedawcy powinno wskazywać wyraźnie, o ile cena powinna zostać obniżona. Obniżona cena powinna pozostawać w odpowiednim stosunku (proporcji) do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy z wadą pozostaje do wartości rzeczy bez wady[2].
Autorzy : Grzegorz Majewski, Paweł Majewski
Adwokat, Radca Prawny, Prawnicy Dąbrowa Górnicza
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia, Adwokat, Prawnik, Radca Prawny prowadzi sprawy o rękojmie, sprawy o zapłatę oraz wiele innych.
Jeśli mają Państwo jakiekolwiek wątpliwość co do zasadności roszczeń co do zakupionych rzeczy ruchomych, to służymy pomocą.
Zapraszamy do naszych oddziałów !
Udzielimy pomocy prawnej w oddziałach Kancelarii Prawnej Prawnicy Bracia tj. w Olkuszu, Miechowie, Dąbrowie Górniczej.
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Sosnowiec Pogoń, Radca Prawny Sosnowiec, Prawnik Sosnowiec prowadzi sprawy karne, sprawy o wykroczenia. Oferujemy pomoc prawną z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Sosnowiec, Radca Prawny Sosnowiec, Prawnik Sosnowiec Pogoń prowadzi sprawy o alimenty, o podział majątku wspólnego, o rozwód.
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Dąbrowa Górnicza, Radca Prawny Dąbrowa Górnicza, Prawnik Dąbrowa Górnicza prowadzi sprawy karne, sprawy o wykroczenia. Oferujemy pomoc prawną z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Dąbrowa Górnicza, Radca Prawny Dąbrowa Górnicza, Prawnik Dąbrowa Górnicza prowadzi sprawy o podział majątku wspólnego, o rozwód. Zajmujemy się sprawami dotyczącymi prawa medycznego
[1] W. J. Katner, J. Pisuliński (w:) SPP, T. 7 , 2018,Nb 528 i n.
[2] A. Kubiak – Cyrul (w:) Kodeks Cywilny Komentarz (Załucki red.), Warszawa 2020, s. 1238