Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności – obowiązki cz. II
W niniejszym wpisie przedstawiamy szczegółowo Obowiązek powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób.
Aktualnie obowiązek ten w swej treści nie zmienił się po nowelizacji z dnia 20 lutego 2015 r., lecz zgodnie z nowelą z dnia 20 lutego 2015 r. wprowadzono przepis zobowiązujący sąd do wskazania minimalnej odległości od osób chronionych, którą skazany obowiązany jest zachować
(§1a art. 72 k. k.). Ułatwi to unikanie utrudnień w określaniu, kiedy jeszcze skazany kontaktuje się z osobą chronioną, a kiedy nie. Oczywiście wydaje się, że wymaga to dokładnie, indywidualnej oceny każdego konkretnego przypadku i określanie „ram” odległościowych z góry nie wydaje się wskazane[1].
Zachowanie o charakterze fizycznym, wywołujące określone zmiany w świecie zewnętrznym oznacza „zbliżanie się”. Mowa o takiej zmianie, która umożliwia bliskość fizyczną. Zakaz zbliżania się powinien być jednoznacznie określony przez sąd. Z powodu niewielkiej kontrolowalności przestrzegania tego zakazu przez skazanego należy stosować równocześnie z oddaniem sprawcy pod dozór[2].
Omawiany zakaz, w odniesieniu do sprawców przestępstw przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego oraz w razie skazania za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy, w tym przemocy przeciwko osobie najbliższej, zawiera się w środku karnym określonym w art. 39 pkt. 2B K. K. W pojęciu określonych osób mieszczą się pojęcia pokrzywdzonego i innej osoby. Porównywalnie zatem jak w odniesieniu do zakazu zawartego w §1 pkt. 7 art. 72 K. K., uznać należy, że w razie zastosowania wobec takiego skazanego warunkowego zawieszenia wykonania kary, nie należy zastosować obowiązku probacyjnego, a należy zastosować środek karny[3].
Ograniczenie przez sąd bezpośredniego lub pośredniego kontaktu sprawcy z pokrzywdzonym lub innymi osobami.
Polega on na ograniczeniu przez sąd bezpośredniego lub pośredniego kontaktu sprawcy z pokrzywdzonym lub innymi osobami. Obowiązek ten polega na ograniczeniu kontaktu ze wskazanymi osobami w określony przez sąd sposób. Wynika stąd konieczność precyzyjnego ustalenia przez sąd, treści, formy jak również czasu, w jakim sprawca musi się powstrzymywać od kontaktu z określonymi osobami, oraz wskazania kręgu tych osób.
Treścią obowiązku powstrzymywania się od zbliżania do pokrzywdzonego lub innych osób jest całkowity zakaz kontaktu bezpośredniego. Zgodnie z nim sąd może nakazać powstrzymanie się od zbliżania na określoną odległość od wskazanych osób, którą sprawca jest obowiązany zachować[4].
Obowiązek ten otrzymał swoje dotychczasowe brzmienie – został zmieniony ustawą o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw z dnia 10.06.2010 r.[5], która weszła w życie 01.08.2010 r.
Wcześniej obowiązek ten brzmiał : Powstrzymywania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób.
Obowiązek powstrzymywania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami a środek karny określony w artykule 41a k. k.
Obowiązek powstrzymywania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób (art. 72§1 pkt. 7a k. k.), inaczej niż w przypadku środka karnego określonego w art. 41a k. k., nie został nazwany zakazem kontaktowania się, ale nie oznaczało to, że chodzi o różne zachowania, jednak bardzo zbliżone do siebie[6]. Zakaz ten oznaczał bowiem „polecenie, które nie pozwala na czynienie czegoś”[7], powstrzymanie się polegało zaś na nie pozwoleniu sobie na coś[8].Różnica ta tkwiła w podmiocie, do którego ten zwrot się odnosił. Zakaz akcentował jego wydanie, natomiast powstrzymanie się – jego realizację. W istocie chodziło o taki sam wymóg zachowania się sprawcy. W tych wypadkach sprawca nie mógł kontaktować się z określoną osobą. Obowiązek ten orzekany był tytułem środka probacyjnego bardzo wyraźnie akcentował pokrzywdzonego, chociaż zakaz ten w ramach środka karnego – ze względu na to , że mógł dotyczyć określonej osoby – mógł obejmować również pokrzywdzonego[9].
Niniejszy obowiązek oznacza, iż oskarżony nie może nawiązywać i utrzymywać więzi z określonymi przez sąd osobami, w sposób określony przez ten organ. Art. 72§1 pkt. 7a k. k. mówi (także po nowelizacji z dnia 20 lutego 2015 r.) o powstrzymaniu się od kontaktowania w określony sposób, a drugą część tego obowiązku jak było już wspomniane dodała ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw z dnia 10.06.2010 r.
Pojęcie kontaktowania się
„Kontaktowanie się” stanowi o utrzymywaniu jakiejkolwiek więzi. Nie musi to być kontakt polegający wyłącznie na fizycznej bliskości, ale również kontakt korespondencyjny lub za pośrednictwem technicznych środków komunikowania się.
Oczywiste jest, że sposób ten określa sąd. Takim sposobem może być niewysyłanie sms – ów czy e – mailów, niekontaktowanie się telefonicznie. Zakaz taki mieści się w pojęciu powstrzymania się od kontaktowania się[10].
Obowiązek ten ma na celu zapobieżeniu popełnienia ponownie przestępstwa tak jak inne obowiązki, przez zabezpieczenie przed powtarzaniem się sytuacji konfliktowych, które grożą właśnie popełnieniem kolejnego czynu przestępnego.
Obowiązek ten w odróżnieniu od zakazu określonego w art. 72 § 1 pkt. 7 K. K. ma przede wszystkim charakter ochronny. Udzielenie pokrzywdzonemu ochrony przed niepożądanymi zachowaniami skazanego, wyłącznie wtedy gdy zachodzi realna tego potrzeba jest głównym celem tego zobowiązania. Ten zakaz oczywiście może dotyczyć także osób innych niż pokrzywdzony. Nadmienić trzeba, iż nie mogą być to osoby jakiekolwiek, ale tylko takie, co do których zachodzi potrzeba udzielenia identycznej ochrony jak pokrzywdzonemu, lecz nie mają one prawnego statusu pokrzywdzonego. Określenie „pokrzywdzony” użyte w tym przepisie odnosi się wyłącznie do osoby fizycznej, a zatem nie obejmuje wszystkich podmiotów wymienionych w art. 49 KPK. Nie ma wątpliwości , iż ratio legis tego przepisu opisywanego przepisu polegało na udzieleniu ochrony osoby fizycznej. Wprowadzony on został do Kodeksu karnego i potem zmieniony ustawami, które miały udzielać ochrony przed przemocą. Ograniczenie styczności sprawcy z niedawnymi, albo choćby zresztą potencjalnymi ofiarami jego zachowań, ogranicza chociażby fizycznie, możliwość ich krzywdzenia jest również możliwością realizacji funkcji szczególnoprewencyjnej. W niniejszym wypadku jest to cel wtórny wobec nadrzędnego celu tj. ochronnego[11].
Prawnik, Adwokat – Pomoc prawna
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia, Adwokat, Radca Prawny, prawnik prowadzi sprawy o warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności.
W kwestiach związanych z warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia zaprasza do Oddziałów w Miechowie, Dąbrowie Górniczej, w Olkuszu, Perespa-Kolonia.
[1] R. A. Stefański (red.), Kodeks Karny Komentarz, Warszawa 2017, s. 541
[2] Ibidem, Kodeks Karny Komentarz …, s. 541
[3] Ibidem, Kodeks Karny Komentarz, …, s. 541
[4] S. Hypś, (w:) A. Grześkowiak, K. Wiak (red.) Kodeks Karny komentarz, Warszawa 2015 r , s. 511.
[5] (Dz. U. Nr 125, poz. 842)
[6] Ryszard A. Stefański, Nowe środki probacyjne, Prok. Pr. nr 4. 2006.op. cit. s. 25.
[7] Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, pod red. H. Zgółkowej, t. 48, Poznań 2004, s. 124.
[8] Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, pod red. H. Zgółkowej, t. 31, Poznań 2001, s. 386.
[9] Ibidem, Nowe środki probacyjne …, s. 25.
[10] Ibidem, Nowe środki probacyjne …, s. 25
[11] Ibidem, Kodeks Karny Komentarz …, s. 541