Zakres świadczeń alimentacyjnych w przypadku dobrowolnego uszczuplenia majątku przez zobowiązanego cz. II
W niniejszym wpisie przegląd orzecznictwa dotyczący art. 136 K.R.O
Przedmiotowy artykuł brzmi następująco :
Jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych.
Wyrok Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 24 października 2013 r., sygn. akt III Ca 607/13
Stosownie do treści art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Skoro obowiązek alimentacyjny zależy od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji oraz od usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej do alimentacji to do podwyższenia alimentów może dojść w przypadku zaistnienia istotnej zmiany w sytuacji osobistej i materialnej stron stosunku alimentacyjnego. Zgodnie z art. 136 k.r.o. jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych. LEX nr 1716458
W Wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 24 października 2013 r., sygn. akt III Ca 607/13 Sąd okręgowy podkreślił, iż :
Stosownie do treści art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Skoro obowiązek alimentacyjny zależy od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji oraz od usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej do alimentacji to do podwyższenia alimentów może dojść w przypadku zaistnienia istotnej zmiany w sytuacji osobistej i materialnej stron stosunku alimentacyjnego. Zgodnie z art. 136 k.r.o. jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 sierpnia 1995 r. III CZP 94/95
Możliwości zarobkowe zobowiązanego do alimentacji, który odbywa karę pozbawienia wolności i nie jest zatrudniony, ustala się według zasad określonych w art. 135 k.r.o.
Z uwagi na okoliczności sprawy, sąd może nie uwzględnić zmiany niekorzystnej dla możliwości zarobkowych zobowiązanego, jaką spowodowało umieszczenie go w zakładzie karnym (art. 136 k.r.o.)., Biul.SN 1995/8/11
Dz.U.2015.583: art. 135; art. 136
Kryteria oceniania możliwości zarobkowych zobowiązanego do alimentacji, który odbywa karę pozbawienia wolności i nie jest zatrudniony
Istota podniesionych wątpliwości sprowadza się do rozstrzygnięcia kwestii, według jakich kryteriów należy oceniać możliwości zarobkowe zobowiązanego do alimentacji, który odbywa karę pozbawienia wolności i nie jest zatrudniony. Problem ten był już przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego. W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 26 maja 1995 r., III CZP 178/94 (niepubl.), Sąd Najwyższy stwierdził, że możliwości zarobkowe zobowiązanego do alimentacji, który odbywa karę pozbawienia wolności i nie jest zatrudniony, ustala się według zasad określonych w art. 135 k.r.o. Z uwagi na okoliczności sprawy, sąd może nie uwzględnić zmiany niekorzystnej dla możliwości zarobkowych zobowiązanego, jaką spowodowało umieszczenie go w zakładzie karnym (art. 136 k.r.o.).
Przepis art. 135 k.r.o., normujący wyznaczniki zakresu świadczeń alimentacyjnych i określający je od strony zobowiązanego jako „zarobkowe i majątkowe możliwości”, ma zastosowanie wobec osób, o których obowiązku alimentacyjnym orzeka sąd, niezależnie od tego, jaka jest ich sytuacja życiowa.
W uzasadnieniu przytoczonej uchwały Sąd Najwyższy podkreślił, że przepis art. 135 k.r.o., normujący wyznaczniki zakresu świadczeń alimentacyjnych i określający je od strony zobowiązanego jako „zarobkowe i majątkowe możliwości”, ma zastosowanie wobec osób, o których obowiązku alimentacyjnym orzeka sąd, niezależnie od tego, jaka jest ich sytuacja życiowa. Ocena możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego musi jednak uwzględniać realia społeczno-gospodarcze. Przyjmując w dotychczasowym orzecznictwie, że wykładnikiem możliwości zarobkowych skazanego są należności, jakie uzyskuje on za pracę w zakładzie karnym, Sąd Najwyższy miał na uwadze warunki społeczno-gospodarcze, w których skazani, zwłaszcza obciążeni obowiązkiem alimentacyjnym, byli kierowani do odpłatnej pracy. Obecnie, gdy bezrobocie odbywających karę pozbawienia wolności jest elementem szerszego zjawiska ekonomicznego występującego na rynku pracy, aktualna stała się – jak stwierdził Sąd Najwyższy – potrzeba zweryfikowania dotychczasowego stanowiska i poszukiwania rozstrzygnięcia, które z jednej strony czyniłoby zadość wymaganiom art. 135 § 1 k.r.o., a z drugiej wychodziło naprzeciw usprawiedliwionym potrzebom rodziny.
Nie oznacza to jednak że roszczenie o alimenty od niezatrudnionego skazanego, który nie posiada majątku przynoszącego dochód, podlega każdorazowo oddaleniu
Nie oznacza to jednak – jak podkreślił Sąd Najwyższy – że roszczenie o alimenty od niezatrudnionego skazanego, który nie posiada majątku przynoszącego dochód, podlega każdorazowo oddaleniu. W okolicznościach konkretnej sprawy bowiem może być uzasadnione zastosowanie art. 136 k.r.o. Przepis ten nie uchybia art. 135 § 1 k.r.o. co do samej zasady, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy m.in. od możliwości zarobkowych zobowiązanego, lecz stanowi o zastosowaniu tej zasady w szczególnej sytuacji. Zgodnie bowiem z art. 136 k.r.o., możliwości zarobkowe ustala się z pominięciem wymienionych w tym przepisie zdarzeń pochodzących z działalności zobowiązanego podejmowanej in fraudem osoby uprawnionej.
Wyjątkowy charakter przepisu art. 136 k.r.o.
Wyjątkowy charakter przepisu art. 136 k.r.o. – jak podkreślono w uzasadnieniu omawianej uchwały – nie wyklucza możliwości jego zastosowania, w sytuacji gdy osoba, która była już zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych lub powinna liczyć się z rychłym powstaniem takiego obowiązku, dopuściła do utraty zatrudnienia czy możliwości jego uzyskania przez to, że w wyniku popełnienia przestępstwa została pozbawiona wolności. Chodzić tu będzie wyłącznie o takie wypadki, które w świetle zasad doświadczenia życiowego i współżycia społecznego uzasadniają potraktowanie osoby pozbawionej wolności na równi z zobowiązanym, który dobrowolnie, bez ważnych powodów, uszczupla swoje zdolności zarobkowe w sposób wskazany w art. 136 k.r.o., lekceważąc obowiązek alimentacyjny. Nie chodzi przy tym – jak zastrzegł Sąd Najwyższy – o wznowienie represyjności wobec osoby obciążonej obowiązkiem alimentacyjnym i ponowną ocenę stopnia zawinienia czynu karalnego, lecz o wnikliwe wejrzenie, w szczególności ze względu na charakter przestępstwa, w okoliczności istotne dla oceny stosunku do obowiązku alimentacyjnego osoby pozbawionej wolności. Przykładowo, nie jest uzasadnione jednakowe traktowanie spraw wniesionych przeciwko sprawcom nieumyślnych przestępstw, którzy swoim dotychczasowym postępowaniem nie dawali powodów do przypisywania im zachowań utrudniających realizację obowiązku alimentacyjnego, i spraw dotyczących skazanych za czyny popełnione z pobudek chuligańskich czy wymierzone przeciwko rodzinie w okolicznościach wyraźnie wskazujących na negatywny stosunek sprawców do obowiązku alimentacyjnego. Konieczne jest uwzględnianie w ramach art. 136 k.r.o. odrębności jednostkowych stanów faktycznych.
Kancelaria Prawna Sosnowiec – Pomoc prawna
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia, Adwokat, Radca Prawny, prawnik prowadzi sprawy o alimenty, o podział majątku wspólnego.
W kwestiach związanych z prawem rodzinnym i opiekuńczym, z prawem cywilnym Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia zaprasza do Oddziałów w Miechowie, Dąbrowie Górniczej, w Olkuszu, Sosnowcu.
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Dąbrowa Górnicza, Radca Prawny Dąbrowa Górnicza, Prawnik Dąbrowa Górnicza prowadzi sprawy karne, sprawy o wykroczenia. Oferujemy pomoc prawną z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Dąbrowa Górnicza, Radca Prawny Dąbrowa Górnicza, Prawnik Dąbrowa Górnicza prowadzi sprawy o podział majątku wspólnego, o rozwód. Zajmujemy się sprawami dotyczącymi prawa medycznego.
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Sosnowiec Pogoń, Radca Prawny Sosnowiec, Prawnik Sosnowiec prowadzi sprawy karne, sprawy o wykroczenia. Oferujemy pomoc prawną z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia Adwokat Sosnowiec, Radca Prawny Sosnowiec, Prawnik Sosnowiec Pogoń prowadzi sprawy o alimenty, o podział majątku wspólnego, o rozwód.