Osoby sprawujące dozór, dozór obligatoryjny, instytucja warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.
W niniejszym wpisie przedstawiamy m. in. osoby sprawujące dozór, dozór obligatoryjny, dozór a sprawcy określeni w art. 64§2 K.K., jak również kategorię podmiotów, które mogą pełnić dozór.
Osoby sprawujące dozór muszą mieć odpowiednie kwalifikacje
Zważyć bowiem należy, że od kuratorów będą zależeć postępy w reedukacji, która jest procesem wychowawczym trudnym i złożonym za względu na konieczność przebudowy całej osobowości i psychiki oddanego pod dozór, doprowadzenie do zmiany w sferze jego charakteru, woli, uczuć, nawyków i skłonności, zainteresowań i ideałów[1].
Dozory powinny być wykonywane przede wszystkim przez kuratorów zawodowych mających wymagane predyspozycje i wiedzę fachową. Natomiast do sądowych kuratorów społecznych, osób godnych zaufania, przedstawicieli organizacji i instytucji społecznych należeć powinno wykonywanie czynności pomocniczych sprzyjających rozwiązywaniu ogromnych zadań związanych z wykonywaniem dozoru.
Dozór obligatoryjny
Jeśli chodzi o dozór obligatoryjny to w obecnym stanie prawnym (stan prawny po nowelizacji z dnia 20 lutego 2015 r.) istnieje kilka podstaw prawnych stosowania dozoru obligatoryjnego. Pierwsza podstawa wynika z art. 73 par. 2 kodeksu karnego, nakazujący zastosowanie dozoru w każdym wypadku skazania na warunkowe zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności :
– młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego
– sprawcy określonego w art. 64 par. 2 k. k., a więc skazanego w warunkach tego przepisu recydywisty wielokrotnego (aktualnie w świetle obecnej wersji art. 69§1 kodeksu karnego zastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania będzie możliwe jedynie wobec tych multirecydywistów, którzy skorzystali z dobrodziejstwa art. 60 § 5 k. k.
– sprawcy przestępstwa popełnionego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych
– sprawcy, którzy popełnili przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej[2].
Dwa pierwsze wypadki określone są opisowo, opierają się na dokładnie wyraźnych definicjach prawnych, natomiast trzeci i czwarty wypadek (przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej i przestępstwo popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych) nie zostały jasno sprecyzowane. Podnieść należy, iż do stanu prawnego obowiązującego przed wejściem w życie nowelizacji z dnia 20.02.2015 r., trafnie niektórzy autorzy komentarzy (zob. Zawłocki, Kodeks Karny, t. 2, 2010, s. 468; P. Hofmański, L. K. Paprzycki, w: Filar, Kodeks karny, 2016,s. 557) zwracali uwagę na niebezpieczeństwo uznawania za „zaburzenia preferencji seksualnych” skłonności homoseksualnych. Ewidentnym błędem ustawodawcy jest zamieszczenie tego typu kryteriów szczególnie w ustawie karnej, ponieważ odwołano się w nim nie do kryteriów obiektywnych, naukowo weryfikowalnych, ale do kryteriów ocennych, które mogą być różnorodnie pojmowane zależnie od poglądów obyczajowych stosującego prawo, z bogatszą możliwością przewagi elementów emocjonalnych nad racjonalnymi. Niektórzy autorzy wskazują, iż proponowane w piśmiennictwie medycznym kryteria, mające dopomóc w definiowaniu tego ustawowego warunku, także wielokrotnie odwołują się do pojęć wysoce ocennych (zob. J. Długosz, w: Królikowski, Zawłocki, Kodeks karny, t. 2, 2015, s. 580-581; S. Hypś (w:) A. Grześkowiak, Kodeks karny, komentarz do art. 73)[3].
Dozór, a sprawcy określeni w art. 64§2 K.K.
Natomiast gdy chodzi o „sprawców określonych w art. 64 §2”, to pamiętać trzeba, że mamy tutaj trzy podstawy prawne zastosowania dozoru obligatoryjnego. Samoistne zastosowanie art. 64§2 k. k. (recydywa specjalna wielokrotna) tworzy pierwszą podstawę. Drugą podstawę kreuje art. 65§1 w zw. z art. 64§2 k. k. Zawiera on trzy grupy sprawców:
– którzy z popełnienia przestępstwa uczynili sobie stałe źródło dochodu
– popełniających przestępstwo działając w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnienie przestępstwa a także
– przestępstw o charakterze terrorystycznym[4].
Trzecią podstawę stanowi art. 65§ 2 K.K. w zw. z art. 64§2 k. k., mieszcząc wszystkich sprawców przestępstw określonych w art. 258 k. k[5].
Wracając do rozważań na temat dozoru fakultatywnego należy podnieść, że oddanie pod dozór jest w zasadzie fakultatywne, jednocześnie ustawa przewiduje niejako liczne wyjątki od tej zasady, ustanawiając w różnorodnych przypadkach (nie wyłącznie w art. 73 § 2 k. k.) dozór obowiązkowy. Wspomnieć trzeba, że orzeczenie dozoru może nastąpić w wyroku skazującym, jak i w okresie próby (art. 74 §2 k. k.)[6].
Kategorie podmiotów, które mogą pełnić dozór
Trzy kategorie podmiotów ustanawia art. 73 par. 1 k. k., które mogą pełnić dozór:
– kuratorach
– osobę godną zaufania
– instytucję, stowarzyszenia albo organizację społeczną, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym.
Osoba godna zaufania może sprawować dozór
Osoba godna zaufania może sprawować dozór. Osobą godną zaufania może być jakakolwiek pełnoletnia osoba, która daje gwarancje należytego jej wykonania, tj. uprawdopodabnia rzetelne wypełnienie związanych z tym obowiązków. Mogą być to osoby w szczególności wymienione w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z 01.12.2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i trybu uczestnictwa podmiotów w wykonywaniu kar, środków karnych, zabezpieczających i zapobiegawczych, a także społecznej kontroli nad ich wykonaniem (Dz. U. Nr 211, poz. 2051). Taką osobę może wskazać którakolwiek ze stron postępowania, lecz do sądu należy ocena, czy osoba taka ma walor godnej zaufania[7].
Reasumując nieodzownym elementem środka probacyjnego, zabezpieczającym jego warunkowość jest oddanie pod dozór. Dozór w zasadzie powinien być obligatoryjny we wszystkich tych wypadkach, w których nałożono na skazanego obowiązki okresu próby. Z uwagi na bardzo wysoka liczbę bezwzględnych wyroków z zastosowaniem warunkowego zawieszenia wykonania kary (powyżej 200 tys.) oraz na niedostatek odpowiednich służb kuratorskich, dozór orzekany jest w odniesieniu do trochę ponad jednej czwartej przypadków[8].
Podstawy prawne stosowania dozoru kodeks karny ustanawia w art. 73. W art. 74§ 2 K. K. umieszczono upoważnienie sądu do oddania pod dozór w trakcie okresu próby, a także do zwolnienia, w takim samym okresie skazanego od dozoru orzeczonego wcześniej[9].
Adwokat, Prawnik Olkusz – Pomoc prawna
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia, Adwokat, Radca Prawny, prawnik prowadzi sprawy o warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności.
W kwestiach związanych z warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia zaprasza do Oddziałów w Miechowie, Dąbrowie Górniczej, w Olkuszu.
[1] J. Kamiński, S. Milewski, Resocjalizacja skazanych, poradnik dla kuratorów sądowych, Warszawa 1979, s. 127.
[2] R. A. Stefański (red.), Kodeks Karny Komentarz, Warszawa 2017, s. 546
[3] Ibidem, Karny Komentarz, Warszawa 2017, s. 546-547
[4] Ibidem, Kodeks karny komentarz, Warszawa 2017, s. 547
[5] Ibidem, Kodeks karny Komentarz, Warszawa 2017, s. 547
[6] Ibidem, Kodeks karny Komentarz,… , Warszawa 2017, s. 545
[7] A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Kodeks Karny Komentarz, Warszawa 2017, s. 498
[8] Ibidem, Kodeks Karny Komentarz (red. R. A. Stefański)…, Warszawa 2017, s. 545
[9] Ibidem, Kodeks Karny Komentarz (red. R. A. Stefański)…, Warszawa 2017, s. 545
Kancelaria Prawna – Najnowsze wpisy blogowe
- Prawa autorskie
- Odpowiedzialność odszkodowawcza za szkodę wyrządzoną przez władzę publiczną.
- Odpowiedzialność ubezpieczyciela
- Emerytura lub renta przyznana przez premiera
- Mobbing