Dozór
Instytucja dozoru przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary.
Instytucja dozoru nad skazanym stanowi integralną część instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary[1].
Początkowo dozoru należy szukać w pierwszej połowie XIX wieku w Stanach Zjednoczonych[2].
A. Marek twierdził, że kamieniem węgielnym amerykańskiej probacji jest dozór sprawowany przez kuratorów zawodowych, których zadaniem jest nadzór nad skazanym, oddziaływanie wychowawcze i udzielanie mu pomocy[3].
Dozór początkowo powierzano osobom godnym zaufania lub organizacjom społecznym, które zajmowały się filantropią. Jednak utrwalało się przekonanie, że kuratorami powinny być osoby wykonujące zawodowe obowiązki wychowania i opieki[4] nad skazanymi.
Zadania dozoru
Głównymi zadaniami dozoru są funkcje aktywnego kształtowania procesu oddziaływania na skazanego, a także funkcje kontrolne nad jego postępowaniem w okresie próby[5].
Instytucja dozoru więc umożliwia sądowi wzmocnienie oddziaływania wychowawczego w okresie próby. Nie ma on więc charakteru zwiększenia dolegliwości, nie ma on także na celu ograniczenia wolności skazanego. Powinien on ułatwić skazanemu wykonywanie nałożonych na niego obowiązków a także przestrzeganie prawa, porządku prawnego. Poza funkcją wychowawczą powinien spełniać istotną funkcję kontrolną, która umożliwia sądowi stały wgląd w przebieg okresu próby poprzez składanie okresowych sprawozdań. Potrzeba tej kontroli powinna być jedną z istotnych dyrektyw dla sądu przy podejmowaniu decyzji o oddaniu oskarżonego pod dozór[6].
Na gruncie przepisów kodeksu karnego i kodeksu karnego wykonawczego, bacząc na zadania, jakie ma do spełnienia dozór i jego wykonywanie, stwierdzić można, że jest to instytucja prawa karnego wykonawczego i prawa karnego związana ze środkami probacyjnymi, która spełnia funkcję o charakterze wychowawczym, zwłaszcza w zakresie udzielania pomocy w społecznej readaptacji skazanych oraz funkcje kontrolne nad postępowaniem osób (w tym wypełnianiem nałożonych poleceń i obowiązków), wobec których sąd instytucję dozoru zastosował, mając na względzie wdrożenie ich do przestrzegania porządku prawnego, głównie uchronienie od ponownego popełnienia przestępstwa. Tę funkcję wykonują wymienione w ustawie podmioty. Są nimi stowarzyszenia i instytucje lub organizacje , do których działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym, kurator sądowy (zawodowy i społeczny) albo osoby godne zaufania[7].
W dwóch postaciach wprowadzono dozór do systemu prawa karnego, nie tylko do kodeksu karnego z 6 czerwca 1997 r. Wiąże się on ściśle z wykonywaniem wolnościowych środków karnych, a jego cele, charakter, a także organy sprawujące dozór określają przepisy kodeksu karnego wykonawczego z 6 czerwca 1997 r. (art. 169 – 176 )[8].
Dozór fakultatywny
Dozór fakultatywny dotyczy sytuacji , w których przepis ustawy stanowi , że sąd może go orzec, natomiast obligatoryjny dotyczy tych sytuacji, w których dozór jest obowiązkowy, skazanego oddaje się pod dozór lub dozór się stosuje[9].
Zakres możliwości oddania skazanego pod dozór na tle obowiązujących kodeksów jest szeroki. W niektórych przypadkach sąd orzeka dozór obligatoryjny, a w innych wypadkach ma możliwość orzeczenia dozoru ( tj. fakultatywny)[10].
Dozór był obligatoryjny (stan prawny przed nowelizacją) :
W następujących sytuacjach dozór był obligatoryjny (stan prawny przed nowelizacją) :
1. W wypadku warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności wobec sprawcy młodocianego, który popełnił umyślne przestępstwo (art. 73§ 2 k. k.)
2. W wypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności wobec recydywisty wielokrotnego (art. 73§2 k. k. w zw. z art. 64§2 k. k.)[11].
Kolejnych sytuacji autor nie wymienia z powodu, że nie odnoszą się one do warunkowego zawieszenia kary.
Natomiast sąd mógł orzec dozór, w następujących wypadkach:
- Wobec skazanego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania tej kary, z wyłączeniem tych przypadków, gdzie dozór jest obligatoryjny (art. 73 k. k.);
- Wobec skazanego na karę ograniczenia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania (art. 36§1 k. k.)[12];
- Według K. Daszkiewicz dozór fakultatywny występuje w §2 art. 74, który mówi, że „ sąd (…) może oddać skazanego pod dozór albo od dozoru zwolnić”. Treść tego artykułu wskazuje najwyraźniej na to, że jest to dozór fakultatywny[13];
- Dozór przewidziano także wobec sprawców pozostających w związku z używaniem środków odurzających lub psychotropowych w art. 56 ust 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii[14]. Pod tym dozorem pozostawały osoby, którym za wymienione przestępstwa wymierzono karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania i sąd zobowiązał je do poddania się rehabilitacji , leczeniu lub readaptacji.
Kancelaria Adwokacka Miechów – Porady prawne
Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia, Adwokat, Radca Prawny, prawnik prowadzi sprawy o warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności.
W kwestiach związanych z warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności Kancelaria Prawna Prawnicy Bracia zaprasza do Oddziałów w Miechowie, Dąbrowie Górniczej, w Olkuszu. Prawnicy z Kancelarii Prawnej z siedzibą w Miechowie oraz Olkuszu i Dąbrowie Górniczej zapewniają pomoc prawną i kompleksową obsługę prawną.
[1] S. Walczak, Prawo Penitencjarne. Zarys systemu. Warszawa 1972, s. 419.
[2] W. Świda, Prawo karne, Wrocław 1989, s. 305.
[3] A. Marek, Rola amerykańskiej probacji i jej efektywność, Acta Univ. Nicolai Copernici. Prawo nr 16, 1978, s. 212.
[4] M. Leonieni, Warunkowe zawieszenie wykonania kary w polskim prawie karnym (analiza ustawy i praktyki sądowej), Warszawa 1974, s. 73.
[5] S. Lelental, Wykład prawa karnego wykonawczego z elementami polityki kryminalnej, Łódź 1996, s. 187.
[6] K. Buchała, A. Zoll, Kodeks karny. Część ogólna, Komentarz Tom. I Kraków 1998, s. 520.
[7] L. Bogunia, Dozór jako istotny element probacji.(w:) Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego. L. Bogunia (red). T . IV, Wrocław 1999.s. 235-236.
[8] K. Daszkiewicz, Dozór fakultatywny i obligatoryjny. Prok. i Pr.2002.nr 10, s.33.
[9] Ibid.
[10] L. Bogunia, Dozór…, s. 236.
[11] Ibid.
[12] Ibid. s. 237.
[13] K. Daszkiewicz, Dozór …, s. 35.
[14] Dz. U. Nr 75, poz. 468 ze zm.
Kancelaria Prawna – Najnowsze wpisy blogowe
- Prawa autorskie
- Odpowiedzialność odszkodowawcza za szkodę wyrządzoną przez władzę publiczną.
- Odpowiedzialność ubezpieczyciela
- Emerytura lub renta przyznana przez premiera
- Mobbing